Δίδυμα και Αριστεροχειρία

Δίδυμα και Αριστεροχειρία. Η αριστεροχειρία είναι η προτίμηση για χρήση του αριστερού χεριού αντί του δεξιού, για καθημερινές δραστηριότητες. Η πιο σημαντική καθημερινή δραστηριότητα είναι η γραφή. Οι αριστερόχειρες αποτελούν το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, η αριστεροχειρία εμφανίζεται συχνότερα σε δίδυμα παιδιά. Αν κάποιος γονιός είναι αριστερόχειρας, ο μονοζυγωτικός δίδυμος έχει 76% πιθανότητα να κληρονομήσει την αριστεροχειρία σε σύγκριση με το διζυγωτικό δίδυμο. Οι τελευταίες, πάντως, έρευνες έδειξαν πως σε δίδυμα αδέλφια, συνήθως, το ένα από τα δύο παρουσιάζει αριστεροχειρία (Ζουμπουρλή, 2014, Βλάχος, 1998, Twinning Facts, 2006).

Στρατηγικές Μάθησης σε Αριστερόχειρα Δίδυμα

Οι παρακάτω στρατηγικές μάθησης απευθύνονται σε αριστερόχειρες μαθητές. Έχουν ως βάση το δεξί ημισφαίριο, καθώς οι αριστερόχειρες βασίζονται περισσότερο για τις λεκτικές και μαθησιακές δραστηριότητες στο δεξί ημισφαίριο. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει πως δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν και μαθητές που είναι δεξιόχειρες. Γι’ αυτό είναι κατάλληλες και για δίδυμα γιατί μπορούν να συμμετέχουν και τα δύο ταυτόχρονα. Οι στρατηγικές μάθησης προέρχονται από το βιβλίο με τίτλο «Οι μονόκεροι υπάρχουν: το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου και η συμβολή του στη μάθηση (Vitale Barbara, 1982, εκδόσεις Θυμάρι) και προσαρμόζονται εύκολα στη χρήση σε δίδυμα αδέλφια. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μάθημα της ανάγνωσης, της ορθογραφίας και στην αρίθμηση.

 Δραστηριότητες Αφής

Οι παρακάτω ασκήσεις γίνονται, πρώτα με τα μάτια των διδύμων ανοιχτά και ύστερα με τα μάτια τους κλειστά. Είναι κατάλληλες για την ορθογραφία λέξεων, για την εκμάθηση γραμμάτων και για την αριθμητική.

• Ο γονιός γράφει σ’ ένα χαρτί τα γράμματα της αλφαβήτου που έχουν τα δίδυμα να μάθουν ή τις λέξεις που έχουν για ορθογραφία ή τους αριθμούς. Τα γράφει στον αέρα και ζητάει από τα παιδιά να κάνουν το ίδιο παρατηρώντας, απλά, τις κινήσεις του. Ύστερα, ο γονιός τα γράφει στην πλάτη των παιδιών και εκείνα προσπαθούν να μαντέψουν ποιο γράμμα είναι ή ποια λέξη είναι ή ποιος αριθμός είναι.
•  Ο γονιός σχεδιάζει πάνω σε άμμο ή σε γυαλόχαρτο τα γράμματα ή τις λέξεις ή τους αριθμούς. Ζητάει από τα παιδιά να περάσουν το δάχτυλό τους από πάνω, φωνάζοντας κάθε φορά το γράμμα, τη λέξη ή τον αριθμό. Σε αυτή τη δραστηριότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η πλαστελίνη.
•  Ο γονιός παίρνει μια χρωματιστή κιμωλία και πάνω σε κάποιο μεγάλο χαρτόνι ή σε κάποια παλιά άσπρα πλακάκια σχεδιάζει ένα γράμμα ή μια λέξη ή έναν αριθμό. Ζητάει από τα παιδιά να περπατήσουν πάνω σε αυτά. Με αυτή τη δραστηριότητα, μπορούν, εύκολα, να εμπεδώσουν το σχηματισμό ενός γράμματος που μπορεί να σχηματιστεί και κάποια λέξη ή ενός αριθμού.

 Οπτικά Πρότυπα

Τα αριστερόχειρα παιδιά είναι οπτικοί τύποι. Χρειάζεται να δουν το τελικό αποτέλεσμα μιας εικόνας, πρώτα για να μπορούν να καταλάβουν αυτό που πρόκειται να κάνουν. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν με τους ακόλουθούς τρόπους, έχοντας στο πλευρό τους και τα δύο παιδιά. Οι ασκήσεις είναι κατάλληλες και για την επίλυση προβλημάτων ή σχολικών ασκήσεων.

• Ο γονιός αγοράζει παζλ και διάφορα συναρμολογούμενα χειροτεχνήματα (προτείνονται τα παιχνίδια Lego). Δείχνει πρώτα ολοκληρωμένο το ομοίωμά τους και έπειτα ζητάει από τα παιδιά να τα φτιάξουν, βοηθώντας το ένα το άλλο και ακολουθώντας τις οδηγίες.
• Στα προβλήματα μαθηματικών, ο γονιός σε κάποιο πρόχειρο τετράδιο γράφει παρόμοια προβλήματα εξηγώντας βήμα –βήμα το συλλογισμό του και τα λύνει. Ύστερα, ζητάει από τα παιδιά να λύσουν με τον ίδιο τρόπο τα προβλήματα του σχολείου. Τέλος, σε κάποιο πίνακα, που είναι απαραίτητο να έχουν τα παιδιά στο δωμάτιό τους, ο γονιός γράφει τις οδηγίες για να υπενθυμίζει το πως εκείνα μπορούν να γράφουν τα στοιχεία και τα βήματα για τη λύση των προβλημάτων.
• Για τις γραμματικές ασκήσεις, ο γονιός παίρνει διάφορα έγχρωμα φύλλα Α4. Σε  π.χ. κίτρινο φύλλο ο γονιός γράφει παραδείγματα ασκήσεων που έχουν σχέση με την εκμάθηση καταλήξεων στα ουσιαστικά. Σε π.χ. ροζ φύλλο ο γονιός γράφει παραδείγματα ασκήσεων που έχουν σχέση με την εκμάθηση καταλήξεων στα ρήματα. Αφού ολοκληρώσει τη δουλειά του, ζητάει από τα παιδιά να λύσουν παρόμοιες ασκήσεις και αφού τις ολοκληρώσουν τοποθετούν τα φύλλα εργασίας τους σε κουτιά αντίστοιχων χρωμάτων. Οπότε, όταν θα έχουν παρόμοιες ασκήσεις για το σχολείο, ανατρέχουν στο αντίστοιχο κουτί, ακολουθούν το παράδειγμα και λύνουν τις ασκήσεις τους.

 Γράψιμο με την αφή

Το γράψιμο με την αφή προϋποθέτει την κίνηση των άκρων των δαχτύλων. Είναι πολύ καλές ασκήσεις για την ορθογραφία και την αρίθμηση.

• Ο γονιός γράφει τις λέξεις που έχουν τα παιδιά για ορθογραφία, μία –μία σε ένα κομμάτι χαρτί και τις τοποθετεί κάτω από ένα τζάμι. Ζητάει από τα παιδιά να «περάσουν» τις λέξεις με το δείχτη του κυρίαρχου χεριού τους, πρώτα με τα μάτια ανοιχτά και ύστερα με τα μάτια κλειστά. Η ίδια άσκηση μπορεί να γίνει με τη χρήση γυαλόχαρτου με απαλή ή τραχιά επιφάνεια ή με πλαστελίνη. Η ποικιλία βοηθάει, έτσι ώστε τα δίδυμα να μη βαρεθούν τον ίδιο τύπο άσκησης.
• Ο γονιός φτιάχνει μπισκότα στο σχήμα γραμμάτων ή αριθμών. Τα δίδυμα κρατούν τα γράμματα ή τους αριθμούς πίσω από την πλάτη τους. Εκείνα προσπαθούν να τα αναγνωρίσουν μόνο με την αφή. Έπειτα, ο γονιός τους ζητάει να σχηματίσουν, με πολλά μπισκότα, διάφορες λέξεις ή τις λέξεις που έχουν για ορθογραφία και να τις «περάσουν» με το κυρίαρχο χέρι τους. Το ίδιο κάνουν και με τους αριθμούς για να μάθουν τις μονάδες, δεκάδες  κ.τ.λ.
• Χρησιμοποιώντας ζελέδες διάφορων χρωμάτων και γεύσεων, τα δίδυμα σχηματίζουν αριθμούς με φακές και τους «περνούν» με το κυρίαρχο χέρι τους. Ύστερα, ο γονιός λέει: «-Στο κόκκινο ζελέ με γεύση φράουλα σχηματίσαμε το νούμερο 5. Στο πορτοκαλί ζελέ με γεύση πορτοκάλι σχηματίσαμε το νούμερο 3. Πόσο κάνει 5+3=;». Αφού τα δίδυμα βρουν σωστά το αποτέλεσμα, βγάζουν τις φακές και μυρίζουν και δοκιμάζουν μια κουταλιά από το κάθε ζελέ. Αν αποτύχουν, ξαναπροσπαθούν μέχρι να το βρουν. Αυτή η άσκηση βοηθάει πολύ στην ενίσχυση της αντίληψης, όπου η γεύση και η όσφρηση αποτελούν τα πρωταρχικά συστήματα της.

Ως γονείς διδύμων, οφείλουμε να σεβόμαστε και να αξιοποιούμε όλες τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Να βρίσκουμε δραστηριότητες που μπορούν να συμμετέχουν και τα δύο παιδιά ταυτόχρονα, αλλά παράλληλα να βοηθάμε και αυτό που έχει κάποια ξεχωριστή ιδιαιτερότητα, όπως η αριστεροχειρία. Οι παραπάνω ασκήσεις είναι προσαρμοσμένες για να καλύψουν τις ανάγκες κάθε αριστερόχειρα παιδιού και όχι μόνο. Καλή μας, λοιπόν, διασκέδαση! 

---

Κύρια πηγή: «Αριστεροχειρία: μύθοι και πραγματικότητα», Φίλιππος Μ. Βλάχος (1998).

Η Ιωάννα Δημητριάδου είναι συγγραφέας του eBook “Γραμματική με μια άλλη οπτική”