Συναισθηματική Νοημοσύνη στην Παιδική Ηλικία

 

Συναισθηματική Νοημοσύνη στην Παιδική Ηλικία. Ο καθένας από μας διαφέρει στην ιδιοσυγκρασία, έχει διαφορετικές ανάγκες και επιθυμίες καθώς και διαφορετικούς τρόπους βίωσης και έκφρασης των συναισθημάτων του. Καθορίζοντας και σχηματοποιώντας ισορροπημένα όλα τα παραπάνω, ο καθένας από μας μπορεί να πετύχει στη ζωή του. Και σε αυτό το σημείο είναι που η Συναισθηματική Νοημοσύνη αποκτά νόημα και σημαντικότητα.

Θα μπορούσαμε να ορίσουμε τη Συναισθηματική Νοημοσύνη ως την ικανότητα του ανθρώπου να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματά του, να αντιλαμβάνεται πώς η συναισθηματική του κατάσταση επηρεάζει και επιδρά στους ανθρώπους γύρω του. Η Συναισθηματική Νοημοσύνη επίσης εμπεριέχει την αντίληψη του κάθε ανθρώπου για τους γύρω του, γιατί όταν αντιλαμβανόμαστε πώς νοιώθουν οι άλλοι, αυτό μας επιτρέπει να «χειριστούμε» τις σχέσεις μας πιο αποτελεσματικά (Daniel Goleman).

Όσο σημαντικές είναι οι παραπάνω έννοιες για τους ενήλικες άλλο τόσο είναι για τους μικρούς μας ήρωες, τα παιδιά. Οι γονείς συχνά ενδιαφέρονται και ανησυχούν για τις γνωστικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες των παιδιών τους ενώ συχνά παραβλέπουν τη συναισθηματική τους ανάπτυξη. Έρευνες παρά ταύτα καταδεικνύουν πως παιδιά με επαρκώς ανεπτυγμένη τη Συναισθηματική Νοημοσύνη τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα τόσο στις σχολικές/ ακαδημαϊκές τους επιδόσεις όσο και στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση (John Gottman).

Ποια είναι όμως τα συστατικά της Συναισθηματικής Νοημοσύνης;

Ικανότητα Προσαρμογής:

• Επίλυση προβλημάτων
• Ευελιξία
• Θέαση Πραγματικότητας

Ενδοπροσωπικές Ικανότητες:

• Συναισθηματική Αυτεπίγνωση
• Δυναμισμός
• Αυτονομία
• Αυτό- εκτίμηση
• Αυτενέργεια (να μπορεί το παιδί να θέτει στόχους, να ενεργεί γι’ αυτούς/εκπλήρωση προοπτικών)

Διαπροσωπικές Ικανότητες:

• Ενσυναίσθηση (κατανόηση των σκέψεων & συναισθημάτων των άλλων/τα παιδιά αναπτύσσουν επαρκώς αυτήν την ικανότητα μετά την ηλικία των 7 ετών)
• Κοινωνική υπευθυνότητα
• Διαπροσωπική επαφή & σχέσεις (διαμόρφωση & διατήρηση στέρεων σχέσεων με συνομηλίκους)

Διαχείριση Αγχογόνων Καταστάσεων:

• Αντοχή (διατήρηση ελέγχου σε στρεσσογόνες καταστάσεις/μη υπερβολικές αντιδράσεις/κατάλληλη ανταπόκριση)
• Έλεγχο των Παρορμήσεων (αποφυγή να ενεργεί το παιδί με τρόπο που μπορεί να βλάψει τον εαυτό του ή τους άλλους ακόμη & όταν είναι θυμωμένο)

Γενική Διάθεση:

• Ευτυχία (βίωμα ικανοποίησης για τον εαυτό του & για τη ζωή/θετικό πνεύμα)
• Αισιοδοξία

Πώς μπορούν οι γονείς να ενισχύσουν τη Συναισθηματική Νοημοσύνη του παιδιού τους;

• Παροτρύνετε το παιδί σας να παρατηρήσει και να αναγνωρίσει πως συμπεριφέρεται στους γύρω του. Ενισχύστε με συζήτηση και παίξιμο ρόλων το συναίσθημα που θέλετε να προωθήσετε.
• Βοηθήστε το παιδί να κάνει μια αυτό- αξιολόγηση για να αναγνωρίσετε πως βλέπει τον εαυτό του. Χρησιμοποιήστε ένα mini- ερωτηματολόγιο (με παιγνιώδη διάθεση) και ρωτήστε ό, τι μπορείτε να σκεφτείτε, π.χ. Τι σε κάνει ευτυχισμένο/δυστυχισμένο;/ Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις αδύναμος; Γιατί;/ Τι σε θυμώνει; /Τι θα σκεφτείς να κάνεις αν κάποιος σε χτυπήσει;
• Παρατηρήστε τις αντιδράσεις του παιδιού σε αγχογόνες καταστάσεις. Γίνεται ευερέθιστο/ανήσυχο;/ Κατηγορεί συνεχώς τους άλλους;/ Δεν αναλαμβάνει ποτέ την ευθύνη των πράξεών του;/ Τι το βοηθάει να ηρεμεί;
• Βοηθήστε το παιδί σας να αναλάβει τις ευθύνες των πράξεών του. Συζητήστε μαζί του για το πως οι πράξεις του επηρεάζουν τους άλλους ανθρώπους. Μάθετέ το να σκέφτεται για τις πράξεις που έχει κάνει.
• Το σημαντικότερο: οι πράξεις των παιδιών είναι ο καθρέφτης των πράξεων των ενηλίκων. Ας δώσουμε στα παιδιά μας εκείνο το πρότυπο συμπεριφοράς που τους αξίζει.

---

Πηγές

http://kidsemotionalintelligence.com
http://www.mindtools.com
http://danielgoleman.info
Development of Emotional Intelligence: Towards a Multi-Level Investment Model, Zeidner M, Matthews G, Roberts RD, MacCann C,