Όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για την Φωνολογική Διαταραχή

Όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για την Φωνολογική Διαταραχή

Ορισμός

Αποτυχία στη χρήση αναπτυξιακά αναμενόμενων ήχων της ομιλίας (π.χ. λάθη στην παραγωγή, τη χρήση, την έκφραση ή την οργάνωση του ήχου, υποκαταστάσεις ή παραλείψεις ήχων).

Επιδημιολογία

Η διαταραχή αυτή είναι πιο συχνή στα αγόρια. Περίπου το 3% των παιδιών προσχολικής ηλικίας και το 2% των παιδιών ηλικίας 6-7 παρουσιάζουν φωνολογική διαταραχή. Από την ηλικία των 17 ετών, μόνο το 0,5% του πληθυσμού πλήττεται. Οι εξελικτικές φωνολογικές διαταραχές μπορεί να εμφανιστούν σε συνδυασμό με άλλες διαταραχές της επικοινωνίας, όπως ο τραυλισμός, η ειδική γλωσσική διαταραχή (SLI), ή απραξία του λόγου (developmental apraxia of speech).

Χαρακτηριστικά

[unordered_list style=”tick”]

• Απλοποιήσεις συλλαβών (π.χ. λάπα αντί ντουλάπα)
• Αναδιπλασιασμοί συλλαβών (π.χ. τιτί αντί κουτί)
• Παραλείψεις φωνημάτων ή συμφωνικών συμπλεγμάτων (π.χ. καότο αντί καρότο, πιτι αντί σπίτι)
• Μετάθεση φωνημάτων (π.χ. βλιβίο αντί βιβλίο)
• Αντικαταστάσεις φωνημάτων (π.χ. φαλασσα αντί θάλασσα, λόδα αντί ρόδα, βέντρο αντί δέντρο, τσέρω αντί ξέρω)
• Αλλοίωση φωνημάτων

Αιτιολογία

[unordered_list style=”tick”]

• Γενετική προδιάθεση
• Χαμηλό νοητικό δυναμικό
• Μερική απώλεια ακοής στην περίοδο της γλωσσικής κατάκτησης φωνημάτων (π.χ. από ωτίτιδες)
• Συναισθηματική ανωριμότητα.
• Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που παρουσιάζουν διαταραχή στην άρθρωση είναι άτομα που δεν παρουσιάζουν κανένα οργανικό (εγκεφαλική παράλυση, βαρηκοΐα, εγκεφαλικό επεισόδιο), ανατομικό (ύπαρξη κοντού χαλινού) ή ψυχολογικό ( άγχος, στρες) αίτιο.

Πρόγνωση

Σχετικά με την πρόγνωση, η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών που παρουσιάζουν αρθρωτικές – φωνολογικές διαταραχές ολοκληρώνουν το πρόγραμμα τους με απόλυτη επιτυχία.
Βέβαια, μελέτες σε φυσιολογικά αναπτυσσόμενα παιδιά απέδειξαν ότι οι καλές γλωσσικές δεξιότητες είναι δείκτης πρόγνωσης της σχολικής απόδοσης αργότερα (Share 1995), ενώ αντίστοιχες έρευνες σε παιδιά µε µαθησιακές διαταραχές έδειξαν καθυστέρηση στην ανάπτυξη της γλώσσας τόσο σε φωνολογικό επίπεδο όσο και στο εύρος του λεξιλογίου και στην προφορική έκφραση (Gallagher, Frith & Snowling).
Ακόμη, έρευνες έχουν αποδείξει πως το παιδί του νηπιαγωγείου που δεν έχει επαρκώς κατανοήσει την έννοια του συλλαβισμού ,της κατηγοριοποίησης, και άλλες χωροχρονικές έννοιες της προσχολικής ηλικίας, δεν προφέρει όλους τους ήχους της ελληνικής γλώσσας και ο λόγος του είναι λακωνικός ή ασαφής, θα αντιμετωπίσει μεγαλύτερη δυσκολία στην αφομοίωση της ύλης στην πρώτη δημοτικού, από τον συνομήλικό του ο οποίος έχει κατακτήσει τα παραπάνω.

Τι είναι η Φωνολογική Ενημερότητα;

Φωνολογική ενημερότητα είναι η συνειδητή διάκριση και ανάλυση της ομιλίας στα επιμέρους στοιχεία της, δηλαδή των λέξεων που αποτελούν την πρόταση, των συλλαβών που αποτελούν τη λέξη, και των φωνημάτων που αποτελούν τη συλλαβή.

Φωνολογική ενημερότητα δεν είναι μόνο η διάκριση των φωνημάτων μέσα στη λέξη, αλλά και η αντίληψη των σχέσεων μεταξύ τους (π.χ το σύμπλεγμα /σπ/ αποτελείται από δύο φωνήματα /σ/ και /π/), η αντίληψη της ομοιοκαταληξίας (π.χ λεμόνι / τιμόνι) καθώς επίσης και ο συνειδητός χειρισμός τους μέσα στη λέξη για τη δημιουργία νέων λέξεων (π.χ αλλαγή της θέσης των φωνημάτων /Πράγα/ – /Πάργα/).

Έλλειμμα σε λειτουργίες της φωνολογίας, όπως συμβαίνει στα παιδιά με φωνολογικές διαταραχές αυξάνει τον κίνδυνο για δυσκολίες στην ανάγνωση, γραφή και ορθογραφία.