Δωρεάν
Προληπτικός
Έλεγχος
Μετά τον έλεγχο ακολουθεί μια συνοπτική ανάλυση των αποτελεσμάτων, συμβουλές και προτάσεις.
Η ανάκληση λέξης αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να ανακτήσει την επιθυμητή λέξη σε μονολεκτικό επίπεδο ή στα πλαίσια διαλόγου. Τα παιδιά με δυσκολία ανάκλησης λέξεων παρουσιάζουν δυσκολίες, είτε στην αποθήκευση των λέξεων, είτε στην πρόσβαση σε αυτές (Messer & Dockrell, 2006 ). Στο εξωτερικό, αποδίδεται και ως «tip-of-the-tongue-phenomenon».
Ο επιπολασμός της παιδικής δυσκολίας ανάκλησης λέξεων είναι υψηλός μεταξύ των παιδιών με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (25% Dockrell , Messer , George & Wilson , 1998) και με Μαθησιακές δυσκολίες (49% German, 1998).
« Είναι αυτό…το…..πως το λένε….το ξέρω, το ξέρω…εεεεε……»
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε πως ένα παιδί που δυσκολεύεται να απαντήσει άμεσα σε μία ερώτηση, δεν γνωρίζει την απάντηση. Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα να μην μπορεί να ανακαλέσει τη λέξη, που είναι γνωστή για εκείνο, παρόλο που την έχει χρησιμοποιήσει και κατανοεί τη σημασιολογία της. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι ακόμα κι αν ένα παιδί έχει τη σημασιολογική απεικόνιση μιας λέξης και την έχει αποθηκεύσει με τα σημασιολογικά, συντακτικά και φωνολογικά χαρακτηριστικά της, μπορεί να μην είναι σε θέση να την ανακαλέσει στην αυθόρμητη ομιλία.
Η δυσκολία στην ανάκληση λέξεων ή στη λεξιλογική πρόσβαση αναφέρεται να επηρεάζει τον εκφραστικό λόγο σε τρία επίπεδα:
- Μονολεκτικό επίπεδο. Πχ. Στην κατονομασία εικόνας «Τι είναι αυτό;» Απάντηση: «Είναι το….εεε… πως το λένε…»
- Στο πλαίσιο ενός διαλόγου (German, 2000). Πχ. «Όταν φύγουμε από το σχολείο, θα πάμε στο…..το ξέρω.. το ξέρω… (μανάβικο)».
- Σε ακολουθία λέξεων π.χ. «Πες μου ποια ζώα είδες στο ζωολογικό κήπο;» Απάντηση « Είδα έναν ελέφαντα, και αυτό το ψηλό με το μακρύ λαιμό..κλπ
Σε μονολεκτικό επίπεδο τα παιδιά παρουσιάζουν λανθασμένη επιλογή λέξεων (π.χ. μηχανάκι αντί για αμάξι) ή ανικανότητα / σημαντική καθυστέρηση στην εύρεση της κατάλληλης λέξης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν παρεμβολές (όπως το «εεεε….», «μμμμ….»), να κάνουν συχνές και μεγάλες παύσεις ή να χρησιμοποιούν περιφραστική απόδοση λέξεων.
Σε πλαίσιο διαλόγου, οδηγεί σε αναδιατυπώσεις (π.χ. θα πάμε να αγοράσουμε φρούτα), επαναλήψεις (π.χ. θα πάμε, θα πάμε, θα πάμε…), παρεμβολές ήχων ή φράσεων (π.χ. εεεε…, το ξέρω το ξέρω…) και αποφυγές (π.χ. «δεν ξέρω που θα πάμε»).
Σε ακολουθία λέξεων παρατηρείται καθυστέρηση στην ανάκληση, η οποία πραγματοποιείται με αργό ρυθμό, χρήση περιφράσεων και αποφυγή λέξεων που δεν μπορούν να ανακαλέσουν.
Η ανάκληση λέξης κατά την κατονομασία μιας εικόνας για παράδειγμα, περιλαμβάνει 4 στάδια:
- Πρόσβαση στο εννοιολογικό περιεχόμενο της λέξης
- Πρόσβαση στα σημασιολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά της λέξης
- Εκμαίευση των φωνολογικών χαρακτηριστικών της
- Η εκτέλεση του κινητικού προγραμματισμού για την άρθρωση της λέξης.
Δυσκολία σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω στάδια, επιφέρει αργή ανάκληση της λέξης ή επιλογή λανθασμένης λέξης ή και τα δύο.
Παρακάτω παρατίθενται μερικά παραδείγματα παιδιών με δυσκολία ανάκλησης λέξεων:
-«Τι χρώμα έχει το μήλο;»
-«Κίτρινο, όχι μπλε , είναι μπλε!» Ναταλία, 5,5 ετών
Η Ναταλία παρήγαγε μία λάθος λέξη που είναι όμοια σημασιολογικά, με τη σωστή λέξη. Άρα παρουσίασε δυσκολία στο επίπεδο 2.[/box] [box type=”info” style=”rounded” border=”full”]Παράδειγμα 2
-«Είναι στο….πως το λένε……», Δημήτρης, Γ Δημοτικού
Ο Δημήτρης δεν κατάφερε να ανακαλέσει τη λέξη. Πιθανόν να παρουσιάζει δυσκολία στα επίπεδα 2 ή 3.[/box] [box type=”info” style=”rounded” border=”full”]Παράδειγμα 3
-«Ήρθαν πολλά περίπτερα στο μπαλκόνι μου», Θωμάς, Α’ Δημοτικού
Ο Θωμάς χρησιμοποίησε τη λέξη «περίπτερα» αντί για «περιστέρια». Αντικατέστησε δηλαδή τη λέξη στόχο, με μία άλλη που είναι όμοια φωνολογικά, κάτι που σημαίνει δυσκολία στο επίπεδο 3.[/box]
Οι δυσκολίες ανάκλησης λέξεων συναντώνται και σε ενήλικες και σε παιδιά και είναι απαραίτητο να αξιολογηθούν από Λογοθεραπευτή, ο οποίος θα χορηγήσει τις κατάλληλες αξιολογητικές δοκιμασίες, ώστε να διαγνωστούν τα αίτια της δυσκολίας αυτής. Η συμπτωματολογία, θα ορίσει και το κατάλληλο πρόγραμμα που θα ενισχύσει τις δεξιότητες που απαιτούνται για την ανάκληση λέξεων.
Ας αναλογιστούμε πόσο σημαντικές είναι οι λέξεις για την επικοινωνία μας (στον προφορικό και γραπτό λόγο)…Είναι εκείνες που μπορούν να μεταδώσουν σωστό ή λανθασμένο μήνυμα στο συνομιλητή μας, που μπορούν να αποδώσουν το κατάλληλο συναίσθημα, που συμβάλλουν στη διατήρηση μιας συζήτησης και που λεκτικοποιούν τις σκέψεις μας.
Σε επόμενο άρθρο, θα αναφερθούμε σε δραστηριότητες που μπορούν να εφαρμοστούν, ώστε να βελτιωθεί η δεξιότητα εύρεσης κατάλληλης λέξης.
Πηγές:
asha.org
wordfinding.com
Δωρεάν Προληπτικός Έλεγχος
Μετά τον έλεγχο ακολουθεί μια συνοπτική ανάλυση των αποτελεσμάτων, συμβουλές και προτάσεις.
Η ανάκληση λέξης αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να ανακτήσει την επιθυμητή λέξη σε μονολεκτικό επίπεδο ή στα πλαίσια διαλόγου. Τα παιδιά με δυσκολία ανάκλησης λέξεων παρουσιάζουν δυσκολίες, είτε στην αποθήκευση των λέξεων, είτε στην πρόσβαση σε αυτές (Messer & Dockrell, 2006 ). Στο εξωτερικό, αποδίδεται και ως «tip-of-the-tongue-phenomenon».
Ο επιπολασμός της παιδικής δυσκολίας ανάκλησης λέξεων είναι υψηλός μεταξύ των παιδιών με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (25% Dockrell , Messer , George & Wilson , 1998) και με Μαθησιακές δυσκολίες (49% German, 1998).
« Είναι αυτό…το…..πως το λένε….το ξέρω, το ξέρω…εεεεε……»
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε πως ένα παιδί που δυσκολεύεται να απαντήσει άμεσα σε μία ερώτηση, δεν γνωρίζει την απάντηση. Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα να μην μπορεί να ανακαλέσει τη λέξη, που είναι γνωστή για εκείνο, παρόλο που την έχει χρησιμοποιήσει και κατανοεί τη σημασιολογία της. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, ότι ακόμα κι αν ένα παιδί έχει τη σημασιολογική απεικόνιση μιας λέξης και την έχει αποθηκεύσει με τα σημασιολογικά, συντακτικά και φωνολογικά χαρακτηριστικά της, μπορεί να μην είναι σε θέση να την ανακαλέσει στην αυθόρμητη ομιλία.
Η δυσκολία στην ανάκληση λέξεων ή στη λεξιλογική πρόσβαση αναφέρεται να επηρεάζει τον εκφραστικό λόγο σε τρία επίπεδα:
- Μονολεκτικό επίπεδο. Πχ. Στην κατονομασία εικόνας «Τι είναι αυτό;» Απάντηση: «Είναι το….εεε… πως το λένε…»
- Στο πλαίσιο ενός διαλόγου (German, 2000). Πχ. «Όταν φύγουμε από το σχολείο, θα πάμε στο…..το ξέρω.. το ξέρω… (μανάβικο)».
- Σε ακολουθία λέξεων π.χ. «Πες μου ποια ζώα είδες στο ζωολογικό κήπο;» Απάντηση « Είδα έναν ελέφαντα, και αυτό το ψηλό με το μακρύ λαιμό..κλπ
Σε μονολεκτικό επίπεδο τα παιδιά παρουσιάζουν λανθασμένη επιλογή λέξεων (π.χ. μηχανάκι αντί για αμάξι) ή ανικανότητα / σημαντική καθυστέρηση στην εύρεση της κατάλληλης λέξης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιούν παρεμβολές (όπως το «εεεε….», «μμμμ….»), να κάνουν συχνές και μεγάλες παύσεις ή να χρησιμοποιούν περιφραστική απόδοση λέξεων.
Σε πλαίσιο διαλόγου, οδηγεί σε αναδιατυπώσεις (π.χ. θα πάμε να αγοράσουμε φρούτα), επαναλήψεις (π.χ. θα πάμε, θα πάμε, θα πάμε…), παρεμβολές ήχων ή φράσεων (π.χ. εεεε…, το ξέρω το ξέρω…) και αποφυγές (π.χ. «δεν ξέρω που θα πάμε»).
Σε ακολουθία λέξεων παρατηρείται καθυστέρηση στην ανάκληση, η οποία πραγματοποιείται με αργό ρυθμό, χρήση περιφράσεων και αποφυγή λέξεων που δεν μπορούν να ανακαλέσουν.
Η ανάκληση λέξης κατά την κατονομασία μιας εικόνας για παράδειγμα, περιλαμβάνει 4 στάδια:
- Πρόσβαση στο εννοιολογικό περιεχόμενο της λέξης
- Πρόσβαση στα σημασιολογικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά της λέξης
- Εκμαίευση των φωνολογικών χαρακτηριστικών της
- Η εκτέλεση του κινητικού προγραμματισμού για την άρθρωση της λέξης.
Δυσκολία σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω στάδια, επιφέρει αργή ανάκληση της λέξης ή επιλογή λανθασμένης λέξης ή και τα δύο.
Παρακάτω παρατίθενται μερικά παραδείγματα παιδιών με δυσκολία ανάκλησης λέξεων:
-«Τι χρώμα έχει το μήλο;»
-«Κίτρινο, όχι μπλε , είναι μπλε!» Ναταλία, 5,5 ετών
Η Ναταλία παρήγαγε μία λάθος λέξη που είναι όμοια σημασιολογικά, με τη σωστή λέξη. Άρα παρουσίασε δυσκολία στο επίπεδο 2.[/box] [box type=”info” style=”rounded” border=”full”]Παράδειγμα 2
-«Είναι στο….πως το λένε……», Δημήτρης, Γ Δημοτικού
Ο Δημήτρης δεν κατάφερε να ανακαλέσει τη λέξη. Πιθανόν να παρουσιάζει δυσκολία στα επίπεδα 2 ή 3.[/box] [box type=”info” style=”rounded” border=”full”]Παράδειγμα 3
-«Ήρθαν πολλά περίπτερα στο μπαλκόνι μου», Θωμάς, Α’ Δημοτικού
Ο Θωμάς χρησιμοποίησε τη λέξη «περίπτερα» αντί για «περιστέρια». Αντικατέστησε δηλαδή τη λέξη στόχο, με μία άλλη που είναι όμοια φωνολογικά, κάτι που σημαίνει δυσκολία στο επίπεδο 3.[/box]
Οι δυσκολίες ανάκλησης λέξεων συναντώνται και σε ενήλικες και σε παιδιά και είναι απαραίτητο να αξιολογηθούν από Λογοθεραπευτή, ο οποίος θα χορηγήσει τις κατάλληλες αξιολογητικές δοκιμασίες, ώστε να διαγνωστούν τα αίτια της δυσκολίας αυτής. Η συμπτωματολογία, θα ορίσει και το κατάλληλο πρόγραμμα που θα ενισχύσει τις δεξιότητες που απαιτούνται για την ανάκληση λέξεων.
Ας αναλογιστούμε πόσο σημαντικές είναι οι λέξεις για την επικοινωνία μας (στον προφορικό και γραπτό λόγο)…Είναι εκείνες που μπορούν να μεταδώσουν σωστό ή λανθασμένο μήνυμα στο συνομιλητή μας, που μπορούν να αποδώσουν το κατάλληλο συναίσθημα, που συμβάλλουν στη διατήρηση μιας συζήτησης και που λεκτικοποιούν τις σκέψεις μας.
Σε επόμενο άρθρο, θα αναφερθούμε σε δραστηριότητες που μπορούν να εφαρμοστούν, ώστε να βελτιωθεί η δεξιότητα εύρεσης κατάλληλης λέξης.
Πηγές:
asha.org
wordfinding.com
