Ένα θέμα που καίει – Συγκέντρωση . . . Β’ Μέρος

 Συγκέντρωση . . . Β’ Μέρος

Συγκέντρωση . . . Β’ Μέρος. Στο προηγούμενο άρθρο μιλήσαμε για την γενική λειτουργία της προσοχής. Είπαμε ότι για να συγκεντρωθούμε σε μία εργασία θα πρέπει να φιλτράρουμε όλα τα υπόλοιπα περιττά ερεθίσματα που δεχόμαστε από το περιβάλλον, αλλά και τους επιμέρους παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Πολλές φορές όμως μιλάμε για συγκέντρωση και προσοχή. Είναι το ίδιο πράγμα; Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές χρησιμοποιούμε τους δύο αυτούς όρους για τον ίδιο σκοπό, συνδέονται μεταξύ τους αλλά έχουν διαφορετικό εννοιολογικό περιεχόμενο.

Ο όρος συγκέντρωση παραπέμπει γενικά και όχι ξεκάθαρα σε συμπεριφορές που βρίσκονται υπό άμεση παρατήρηση (π.χ. είμαστε συγκεντρωμένοι σε μια δραστηριότητα που μας αρέσει) και σχετίζεται άμεσα με το ενδιαφέρον.

Με τον όρο προσοχή αναφερόμαστε στον βαθμό δραστηριότητας των ψυχικών λειτουργιών: της αντίληψης, της σκέψης και του κινήτρου αλλά και τον βαθμό δραστηριότητας των αισθητηριακών οργάνων όσον αφορά τις πληροφορίες που δεχόμαστε από το περιβάλλον. Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να θεωρήσουμε την συγκέντρωση σαν την ικανότητα κατεύθυνσης και εστίασης της προσοχής σε συγκεκριμένα ερεθίσματα.

Υπάρχουν δυο όψεις της προσοχής:

Η γενική προσοχή, γνωστή και ως «εγρήγορση», η οποία μας δίνει μια συνολική εικόνα για το περιβάλλον.
Είμαστε σε μια γιορτή: «νιώθουμε» αν ο κόσμος περνάει καλά, αν είναι ευχαριστημένος και αυτό παρατηρώντας πολλά και διαφορετικά πράγματα: την γλώσσα του σώματος, τους διάφορους ήχους και άλλα πολλά.

Η επιλεκτική προσοχή, κατά την οποία η εγρήγορση επικεντρώνεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα για μεγαλύτερα διαστήματα.
Στη γιορτή λοιπόν βρίσκουμε έναν καλό φίλο μας και μας μιλάει για κάτι πολύ ενδιαφέρον. Ακούμε με προσοχή, πλέον τα γέλια και η μουσική δεν μας αποσπούν αλλά κοιτάζουμε προσεκτικά τον φίλο μας καθώς τον ακούμε.

Όλοι μας χρειαζόμαστε και τους δύο τύπους της προσοχής. Η γενική προσοχή μας δίνει πολλές πληροφορίες γρήγορα και ενθαρρύνει την δημιουργικότητα μας αφού μας κατευθύνει ώστε να κατανοήσουμε τις διάφορες σχέσεις στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και να δράσουμε ανάλογα. Επίσης θα είχαμε μεγάλες δυσκολίες στην καθημερινότητά μας αν δεν μπορούσαμε να στρέψουμε την προσοχή μας σε κάποια σημαντικά θέματα για λίγο μεγαλύτερα διαστήματα.

Όταν μπορούμε να μεταβαίνουμε από την γενική στην επιλεκτική προσοχή, εκτελούμε τα πράγματα πιο εύκολα και αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις της καθημερινότητας με μεγαλύτερη ευκολία. Δυστυχώς πολλά παιδιά αδυνατούν να το κάνουν αυτό. Μια τυπική συμπεριφορά των παιδιών με δυσκολίες στην προσοχή είναι το να παρατηρούν τα πάντα και να μην φιλτράρουν τίποτα..

… Όμως μπορούν να μείνουν συγκεντρωμένα και να διατηρήσουν την προσοχή τους για μεγάλα διαστήματα σε μια δραστηριότητα που παρουσιάζει ενδιαφέρον ή είναι καινούρια.. Και αυτό γιατί η προσπάθεια που καταβάλλουμε για να συγκεντρωθούμε σε κάτι, επηρεάζεται αποφασιστικά από το αν βλέπουμε ευχάριστα αυτό το «κάτι» ή το απεχθανόμαστε.

Επομένως, παιχνίδι και ευχαρίστηση μπορούν να βοηθήσουν για καλύτερες επιδόσεις… Μέσω δραστηριοτήτων που είναι ευχάριστες και ενδιαφέρουσες για το παιδί μπορούμε να ενισχύσουμε την ικανότητα συγκέντρωσης και κατά συνέπεια την ικανότητα μάθησης. Άλλωστε, «Η μάθηση επιτυγχάνεται καλύτερα όταν έχουμε καλή διάθεση», Μάνφρεντ Σπίτσερ.

 

Στο επόμενο άρθρο θα δούμε βασικές συμβουλές και τεχνικές ώστε να βοηθήσουμε το παιδί να βελτιώσει τις επιδόσεις του.

Τέλος η θεωρία.. ουυυυυφ 🙂

---

Πηγές
Petra Thorbrietz, Συγκέντρωση, Εκδόσεις Αερόστατο, 2009
Tara Delaney, Sensory Integration Disorder Answer Book, Sourcebooks, 2008
Barbara Sher, Attention Games, Jossey – Bass, 2006
Μαρία Α. Κυπριωτάκη, Διαταραχές Συγκέντρωσης της Προσοχής, Σύγχρονες Αντιλήψεις, 2004